ՆԻԿՈԼ ԴՈՒՄԱՆ

ՆԻԿՈԼ ԴՈՒՄԱՆ (ՆԻԿՈՂԱՅՈՍ ՏԵՐ-ՀՈՎՀԱՆՆԻՍՅԱՆ)



Ծնվել է 1867 թվականին Լեռնային Ղարաբաղի Ասկերան շրջանի Ղշլաղ գյուղում:
Ազգային-ազատագրական շարժման գործիչ:ՀՀԴ կուսակցության անդամ:Ավարտել է Շուշիի թեմական դպրոցը (1887):Եղել է ուսուցիչ Հյուսիսային Կովկասի հայկական դպրոցներում, 1894-1896-ին` Թավրիզի և Սալմաստի վարժարաններում:Մասնակցել է 1894-1896-ի Դերիկի կռիվներին:Բողասքյասանի մարտում վաստակել է ԴՈՒՄԱՆ անունը:

1895-ին խմբով (50 հոգի) անցել է Վան: 1896-ի Վանի <<մեծ դեպքից>> հետո հղացել է Խանասորի արշավանքի (1897) կազմակերպման և քրդ. մազրիկ ցեղից վրեժխնդիր լինելու գաղափարը:Արշավանքին մասնակցել է որպես հիսնապետ:Հետո անցնելով Կովկաս` ապրել է Բաքվում: 1904-ին փորձել է հասնել ապստամբ Սասունին օգնության,սակայն սահմանի վրա կռվի է բռնվել և տեղ չի հասել:

1905-ի հայ-թաթար ընդհարումների ժամանակ ղեկավարել է Երևանի նահանգում և Արարատյան դաշտում գործող ուժերը,կարողացել հմտորեն կազմակերպել հայերի ինքնապաշտպանությունը:Արևմտյան Հայաստանի ազատագրության հարցում կողմ էր կազմակերպված ապստամբության: 1910-ին մասնակցել է 2-րդ ինտերնացիոնալի Կոպենհագենի կոնգրեսին:Իրան. հեղափոխության ժամանակ ղեկավարել է Թավրիզի պաշտպանությունը:Այնուհետև վերադարձել է Կովկաս,եղել Արևմտյան Հայաստանում ու Պարսկաստանում:

Թոքախտով հիվանդ Նիկոլ Դումանը զգալով,որ չի կարող մասնակցել 1914-ին սկսված պատերազմում հայկական կամավոր. շարժմանը,ինքնասպան է եղել,Բաքվում: